اضلاع چهارگانه تاثیرات اجتماعی افق کوروش؛ سمبل خرده‌فروشی بازار ایران 

تیتر 20- فروشگاه زنجیره‌ای افق کوروش، با وجود عمر 10 ساله از زمان افتتاح نخستین شعبه در پایتخت، اکنون با بیش از 3000 فروشگاه در سراسر کشور، فقط یک سمبل خرده‌فروشی در بازار ایران از منظر فروش و کسب‌وکار نیست. تاثیرات مثبت اجتماعی توسعه این فروشگاه در سال‌های اخیر، در عرصه اشتغال‌زایی و توسعه فرهنگ کارآفرینی، عدالت اجتماعی برای همه اقشار، تجربه لذت‌بخش خرید به‌ویژه در عرصه خرده‌فروشی آنلاین و نگرش متعهدانه به مسئولیت اجتماعی، چهار فصل پرافتخار این برند معتبر فروشگاهی در ایران است. 

فروشگاه‌های زنجیره‌ای؛ از جهان تا ایران
هرچند فروشگاه‌های زنجیره‌ای قدمتی بیش از 200 ساله در جهان دارند اما نقش آنها در بازارهای جهانی، طی دهه‌های اخیر حکایت دیگری است. این فروشگاه‌ها، اکنون یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها محسوب می‌شوند و سهم بازار آنها به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. 

در حال حاضر، سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در بازار خرده‌فروشی بسیاری از کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و انگلستان، بیش از 70 تا 80 درصد برآورد می‌شود. همچنین خرده‌فروشی «آنلاین» در سال‌های اخیر، رشد زیادی داشته و در چین به ۴۶ درصد، انگلستان ۳۶ درصد، کره‌جنوبی ۳۲ درصد و دانمارک و ترکیه به ۲۰ درصد رسیده است.

پیشینه نخستین فروشگاه‌‌‌های زنجیره‌‌‌ای در ایران نیز به حدود 50 سال قبل، یعنی فروشگاه فردوسی در اوایل دهه 1350 با کمک دولت برمی‌گردد که هدف آن، حفظ بازار در برابر شوک‌‌‌ ناگهانی و تعدیل و تثبیت قیمت کالاهای اساسی کشاورزی بود. با این حال، این فروشگاه‌ها در دهه‌های اخیر، با گذار از نوسانات مختلف توسعه یافتند. فعالیت برخی از آنها، بعد از چندین سال، متوقف شد و برخی دیگر به حیات خود ادامه دادند. 

طبق آمارهای غیررسمی، سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران، حدود 15 درصد تخمین زده می‌شود. با این حال، بر اساس گزارش وب‌سایت معتبر استاتیستا (statista)، سهم خرده‌فروشی آنلاین در سال ۲۰۲۲ در بازار ایران، تنها 4 درصد است که در مقایسه با دنیا، ناچیز محسوب می‌شود.

نماد برتر خرده‌فروشی در ایران
«افق کوروش» با نام اختصاری (OK) که بیشتر با نام «کوروش» شناخته می‌شود از موفق‌ترین و بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرده‌فروشی در ایران است. این فروشگاه، هدف خود را عرضه محصولات مصرفی با قیمت و کیفیت مناسب معرفی کرده و شعار آن، «فروشگاه زنجیره‌ای همواره تخفیف» است. 

افق کوروش با مدیریت حرفه‌ای و ارائه خدمات گسترده، با گذشت حدود 15 سال پس از تاسیس در سال 1387 و 10 سال بعد از افتتاح نخستین فروشگاه در تهران در سال 1392، یکی از معتبرترین نمادهای خرده‌فروشی در ایران است؛ به‌گونه‌ای که سال 1398، جایزه بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای و محبوب‌ترین فروشگاه مواد غذایی را کسب کرد و در سال 1400، رتبه 37 را در بین شرکت‌های برتر ایران و نیز رتبه اول شاخص فروش را به خود اختصاص داد. این فروشگاه، بیش از 3000 شعبه در 31 استان و بیش از 400 شهر ایران، با صدها تامین‌کننده، صدها گروه کالایی و صدها برند در قالب انبارها، شبکه‌های توزیع و واحدهای بسته‌بندی دارد. 

تنوع بالا و تجمیع انواع کالاهای اساسی، قیمت‌های پایین‌تر در مقایسه با سایر فروشگاه‌ها، شعب متعدد، روش سلف سرویس برای انتخاب کالا با قدم زدن در فضای فروشگاه و مقایسه برندها، چیدمان جذاب و طبقه‌بندی‌شده محصولات، امکان خرید تلفنی و آنلاین کالا توسط خریداران و...، از مزایای این فروشگاه‌ زنجیره‌ای است که موجب استقبال گسترده مشتریان شده است. بیشترین مزیت رقابتی افق کوروش، دسترسی سریع به این فروشگاه و تخفیف‌ همیشگی برخی محصولات، فراتر از مناسبت‌هاست. 

با این حال، تاثیرات این فروشگاه، محدود به توسعه اقتصادی و جایگاه آن در سهم بازار کالاها و محصولات نیست، بلکه جنبه‌های اجتماعی توسعه این فروشگاه‌ نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، چهار تاثیر یا مزیت اجتماعی توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش ارائه شده است:

رشد اشتغال‌زایی و توسعه کارآفرینی در سایه گسترش شعب
توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش طی سال‌های اخیر، منجر به ایجاد و رشد اشتغال در شهرهای مختلف شده و به کاهش نرخ بیکاری که در سال 1401، توسط مرکز آمار ایران، حدود 9 درصد اعلام شد، کمک کرده است. این اشتغال‌زایی، علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی مستقیم در فروشگاه‌ها، موجب ایجاد مشاغل غیرمستقیم متعدد در حوزه تامین کالا و خدمات نیز شده است. بر این اساس، بالغ بر 20 هزار کارمند و فروشنده، در فروشگاه‌های افق کوروش فعالیت می‌کنند.

از آنجا که بسیاری از معضلات اجتماعی، ریشه در مشکلات اقتصادی دارد، افق کوروش، با گسترش شعب و موفقیت در حوزه کسب‌وکار خرده‌فروشی، تاثیرات مثبتی بر کاهش بسیاری از نابرابری‌های اجتماعی داشته است. این مجموعه با توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای، فرصت‌های کارآفرینی را نیز افزایش داده است. این فروشگاه‌ها اغلب از ارائه فرصت‌های کسب‌وکار مختلف به کارکنان جوان مانند اعطای نمایندگی و فرانچایز حمایت می‌کنند که این امر، باعث توسعه فرهنگ کارآفرینی شده است.

عدالت اجتماعی: همه‌کس، همه‌جا
افزایش دسترسی به کالاها و خدمات بهتر، از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب کشور، با قیمت و کیفیت مناسب از دیگر پیامدهای مطلوب اجتماعی و افزایش ضریب نفوذ افق کوروش به عنوان یک فروشگاه‌ زنجیره‌ای است. این مجموعه، بدون اینکه تنها مختص به لایه‌های خاصی از جامعه باشد، به تمام اقشار با دهک‌های مختلف اقتصادی، خدمات لازم را ارائه می‌دهد و با توجه به تخفیف‌های مناسب، خصوصا در مسیر رفاه اقشار متوسط و پایین درآمدی جامعه، گام برداشته است. 

در همین رابطه، توسعه فرهنگ آگاهی مصرف به جای تاکید صرف بر آگهی، از اثرات مثبت توسعه این فروشگاه است. افق کوروش با ارائه تنوع و کیفیت محصولات، به توسعه فرهنگ مصرف آگاهانه کمک می‌کند. افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان درباره انتخاب بهترین محصولات و خدمات نیز باعث می‌شود تا بازار رقابتی، فعال‌تر و سالم‌تر باشد.

از تجربه مثبت خرید تا رشد خرده‌فروشی آنلاین
فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند افق کوروش با توجه به استفاده از فناوری و ارائه خدمات برتر، تجربه خرید مثبت را برای مشتریان فراهم می‌کنند. در این زمینه، هر کالا برای عرضه در فروشگاه‌ها علاوه بر اخذ مجوزهای لازم، آزمایش‌های کنترل کیفی اختصاصی را با موفقیت سپری می‌کند و کالاها بعد از دریافت مجوز عرضه، در هر بار ورود به انبار، از منظر کیفیت کنترل می‌شوند.

 
همچنین افتتاح نخستین شعبه فروشگاه تمام اینترنتی (دارک استور) افق کوروش در بهار 1400، تاکید بر خدمات‌رسانی غیرحضوری و ارسال کالا در کمترین زمان ممکن، فرهنگ خرده‌فروشی آنلاین را گسترش داده است. این موارد، در کنار رعایت اصول مشتری‌مداری در برخورد با خریداران، به تقویت ارتباطات اجتماعی، افزایش رضایت آنها و در نتیجه، افزایش فروش منجر شده است.

عمل به تعهدات در عرصه مسئولیت اجتماعی
فروشگاه‌های زنجیره‌ای موفق مانند افق کوروش، اغلب به برنامه‌ها و پروژه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی مشغول هستند. این برنامه‌ها، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر، حفظ محیط زیست، ارتقای سطح سلامت و آموزش و پرورش را شامل می‌شوند. همین امر موجب ایجاد تاثیرات مثبت در جوامع محلی و کلان می‌شود.

 
دریافت جایزه ملی مسئولیت اجتماعی در سال‌های گذشته به دلیل اقدامات مسئولانه، توزیع غذای رایگان در مناطق محروم در ایام کرونا و سایر موارد، حمایت از فرهنگ و هنر ایران و کالای ایرانی، پشتیبانی از کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست از طریق اقدامات فرهنگی، اهدای محموله‌ کالاهای اساسی شامل خوراکی، بهداشتی و... به موسسات خیریه، آسایشگاه‌های سالمندان و مراکز توانبخشی کودکان، تنها بخش کوچکی از فهرست بلندبالای اقدامات افق کوروش در حوزه مسئولیت اجتماعی است.